نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو گروه تاریخ پژوهشکده کردستان‌شناسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

تاریخ الاکراد مستوره اردلان، از جمله آثار در زمینه تاریخ کردستان با موضوع وقایع سیاسی امرای اردلان است که به قلم مستوره کردستانی به نگارش درآمده‌است. در این مقاله تاریخ الاکراد معرفی و رویکرد، روش و بینش مستوره در نگارش آن بررسی شده ­است. بنابر یافته­ ها تاریخ الاکراد در تاریخی دودمانی است و اصول و الگوهای تاریخ­‍­ نگاری سنتی اسلامی-ایرانی را به‌خوبی می‌توان در آن مشاهده کرد. نویسنده، در تحلیل رویدادها، به مشیت الهی معتقد بوده و کمتر به نقش اراده و تدبیر انسان در شکل‌گیری حوادث باور داشته‌است. مستوره همچنین اندکی به تحلیل رویدادها و وقایع پرداخته و در مجموع، به دلیل تفکر مشیت‌گرایانه، بیشتر مورخی تقدیر‌گراست تا عقل‌گرا. سبک نگارش کتاب نیز سبکی ساده، بی پیرایه و ادبی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Method and Insight of the Historiography of Masturah Ardalān in the Book Tārīkh al-Akrād

نویسنده [English]

  • Behzad Mafakheri

Member of the Department of History and Culture of Kurdistan Studies Research Institute of Kurdistan University, Sanangaj, Iran

چکیده [English]

The book Tārīkh al-Akrād by Masturah Ardalān is one of the works on the history of Kurdistan that includes the political events of Ardalān rulers by Mastoore Kurdestani. The question is that Tārīkh al-Akrād in which types of historiographies is being placed, and what is its author approach, method and vision in this work? The findings of the research show that Kurdish history is in the category of traditional dynastic historiography and the principles of traditional historiography can be well observed in it. In analyzing the events, the author believed in divine dispensation and believed less in the role of human will and planning in the formation of events. In this context, she has done a little analysis of events and overall, due to providential thinking, she is more of a deterministic historian than a rationalist. The writing style of the book is also simple and literary.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Masturah Ardalān
  • Kurdish history
  • Ardalān rulers
  • historiography
اردلانی، محمد بن خسرو بن منوچهر، لب التواریخ، بی­جا، انتشارات کانون خانوادگی اردلان، 1356ش.
بابانی، عبدالقادر بن رستم، سیرالاکراد، به­کوشش محمد رئوف توکلی، تهران، انتشارات توکلی، 1377ش.
براون، ادوارد، تاریخ ادبیات ایران، ترجمه رشید یاسمی، بی نا، تهران، ۱۳۱۶ش.
بیرونی، ابوریحان، آثارالباقیه، ترجمه اکبر داناسرشت، تهران، امیرکبیر، 1363ش.
حسن زاده، اسماعیل، «اندیشه مشیت الهی در تاریخ‌نگاری اسلامی»، تاریخ اسلام، سال دوم، شماره 5، تهران، 1380ش.
رجایی، فرهنگ، تحول‌اندیشه‌ سیاسی در شرق باستان، تهران، قومس، ۱۳۷۲ش.
رضوی، ابوالفضل، درآمدی بر تاریخ­نگاری ایرانی اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1394ش.
سجادی، صادق، و هادی عالم­زاده، تاریخ­نگاری در اسلام،  تهران، سمت، 1375ش.
سلیمی، علی و فاروق نعمتی، «مضامین مشترک د ینی در اشعار مستوره اردلان و عائشه تیمور»، زبان و ادب فارسی واحد سنندج، سال سوم، شماره8، پاییز 1390.
سنندجی (فخرالکتاب)، میرزا شکرالله، تحفه ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان، به­کوشش حشمت الله طبیبی، تهران، انتشارات امیر کبیر، 1366ش.
شافعی، کیوان، «بررسی ویژگی­های تاریخ­نویسی تواریخ خاندان اردلان»، مجموعه مقالات کنگره اردلان­شناسی، سنندج، نشر آراس، اربیل، ۲۰۰۶م.
  شمیم، علی اصغر، ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران، بی­نا، بی­تا.
 عنایت، حمید، بنیاد فلسفه‌ سیاسی در غرب، از هراکلیت تا‌ هابز، تهران، نشر فرهمند، ۱۳۴ش.
 قاسم، عبده قاسم، تاریخ سیاسی ـ اجتماعی عصر سلاطین مملوکی، ترجمه بهزاد مفاخری، تهران، سروش، 1396ش.
 قاضی اردلانی، محمد شریف، زبده التواریخ، به اهتمام محمد رئوف توکلی، تهران، انتشارات توکلی، 1378ش.
 کاکه رش، فرهاد، «مستوره اردلان زنی پیشرو و چهره‌ای نوگرا در تاریخ‌نگاری، شعر و شریعت اسلامی»، چهارمین کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه دین در دانشگاه قم، بی­تا.