نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشگاه تهران، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامى، تهران، ایران
2 دانشیار دانشگاه تهران، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامى، تهران، ایران
3 دانش‌آموخته کارشناسى ارشد، دانشگاه تهران، رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامى، تهران، ایران
چکیده
با گسترش جنبش موسوم به جنبش وهّابی در جزیرةالعرب، سایر مسلمانان جهان اسلام به این جنبش واکنش نشان دادند و آراء محمد بن عبد الوهاب در بین مسلمانان، مخالفان و موافقانی جدی یافت. به‌نظر میرسد خبر پیدایش این جنبش در همان سال‌های آغازینِ شکل‌گیری، به گوش مسلمانان شبه‌قاره هند هم رسیده بود. با ورود اندیشه‌های محمد بن عبد الوهاب به شبه قاره، برخی از مسلمانان هندی «وهابی» خوانده شدند؛ ولی معنای این اصطلاح، در ابتدا روشن نبود؛ گفته‌اند صفت «وهابی» اتهامی بود که دولت بریتانیا برای مقابله با مخالفان برضد آنها رواج داد. چنان‌که جنبش جهادی سید احمد بَریلَوی، در نیمه اول قرن سیزدهم در بین انگلیسی‌ها، به‌عنوان حرکتی شناخته شد که درصدد ترویج آراء وهابیان در هند بوده است؛ اما این نظر مقبول مسلمانان نبود. از این رو، چگونگی ورود عقاید جنبش وهابی و آشنایی برخی مسلمانان شبه‌قاره هند با آن، چندان روشن نیست. این مقاله در پی آن است تا با بررسی جنبش سید احمدی بریلوی و نقد دیدگاههای مرتبط با آن و هم‌چنین بررسی برخی رویدادهای مهمِ هم‌زمان، با رویکردی تاریخی، به این سؤال پاسخ دهد که نخستین آگاهی‌ها و آشنایی مسلمانان شبه قاره هند با جنبش وهابیت، چگونه و از چه طریق بوده است؟
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Muslims of the Indian Subcontinent and Wahabism; Their Early Contacts
نویسندگان [English]
- Mohsen Massumi 1
- Mohammad Ali Kazembeyki 2
- Farhad Hajari 3
1 Assistant Professor of History and Civilization of Islamic Nations, University of Tehran, Iran
2 Associate Professor of History & Civilization of Islamic Nations, University of Tehran, Tehran, Iran
3 MA Student of History and Civilization of Islamic Nations, University of Tehran, Iran
چکیده [English]
Following to the spreading of the Wahhabism from the Arabian Peninsula to other Muslim lands, the ideas of Muhammad ibn Abd al-Wahhab's found both serious advocates as well as oppositions. With the impression of Wahhabi's ideas on some of the Muslims in Indian subcontinent, they were called Wahhabis. The meaning of Wahabists, at first, was ambiguous and British government used ''Wahhabi'' as an accusation to deal with the opposition. Syed Ahmad Shaheed Barelvi (1786–1831), a revolutionary Muslim activist in India, was known for his interest in promoting Wahhabism in India; however, this idea has never been accepted by Muslims. If so, the question is that how Indian Muslims get to know Wahhabi movement. The present paper tries to find an answer by a historical approach.
Keywords: Wahhabism in India, Syed Ahmad Shaheed Barelvi, Indian subcontinent, Fara'eidyya.
Refrences
ʿAbd al- Raḥman b. ʿAbd al- Laṭīf, Mashahīr ʿulamāʾ Nadjd wa ghayr-i -him, Dār al-Yamāma lil-Baḥth wa-al-Tardjama wa-al- nashr, Riyadh, 1974 AD/ 1394 AH.
Abū al- Mukarram b. ʿAbd al- Djalīl, Daʿwat al- imām Muḥammad b. ʿAbd al- Wahhāb bayn muʾayyad- iy- hā wa muʿāriḍ-iy- hā fī shiba al- ḳāra al- Hindiyya, Dār al_ Islām lil- Nashr wa al_ Tawzīʿ, Saudi Arabia, 2000 AD/ 1421 AH.
Akbar Ābādī, Sayyid Muḥammad ʿAlī, Makhzan-i Aḥmadī, Agra, 1881 AD/ 1299 AH.(Lithography).
Allen , Charles, The Hidden Roots of Wahhabism in British India, World Policy Journal, 22: 2, 2005.
al- Alālūsī,Maḥmūd Shukrī, Taʾrīkh-i Nadjd, Revised by Muḥammad Bihdjat al_ Athrī, Cairo, 1925 AD/ 1343 AH.
Behbahani, Aqa Ahmad, Mirʾāt al- aḥwāl-i djahān namā, Ansariyan Publications, Qom, 1994/ 1373.
Burckhardt, John Lewis, The Bedouins and Wahabys, Vol.2, London, 1831.
Dihlawī, ʿAbd al- Ḥaḳḳ, Ashaʿat al- lamaʿāt fī sharḥ-i mishkāt, Mumbai, 1860 AD/ 1277 AH.( Lithography).
Dihlawī, Ismāʿīl, Risāla al- Tawḥīd, trans. Abū al- Ḥasan ʿAlī al- Ḥasanī al- Nadwī, Lucknow, 1974 AD/ 1394 AH.
Dihlawī, Muḥammad Ismāʿīl, Ṣirāṭ-i Mustaḳīm (Manuscript).
EI1,Vol.8, S.V.,“Wahhabiya”, by D. S. Margolouth, Leiden, Brill, 1987.
EI2, Vol.2, S.V., “Fara'eidyya”, by A. Bausani, Leiden, Brill, 1991.
EI2, Vol.4, S.V., “Karamat Ali”, by A. Yusf Ali), Leiden, Brill, 1997.
EI2, Vol.4, S.V., “Islah”, by Aziz Ahmad, Leiden, Brill, 1997.
EI2, Vol.10, S.V., “Titu Mir”, by Muhammad Yusuf Siddiq, Leiden, Brill, 2000.
EI2, Vol.11, S.V., “Wahhabiya”, by Esther Peskes W. Ende, Leiden, Brill, 2002.
Grewal. J.S, The New Cambridge History of India, The Sikhs of the Punjab, Cambridge University Press, 2008.
Grewal, J.S & Habib, Irfan, Sikh History from Persian Sources, New Delhi, 2001.
Ḥasanī, ʿAbd al- Hayy, Nuzhat al- khawaṭir wa bahdjat al- masāmiʿ wa al- nawāẓir, Encyclopedia Of Ottoman Empire, Hyderabad, 1979 AD/ 1399 AH.
Hunter, W.W, The Indian Musalmans, London, 1871.
Ibn ʿAbd al- Wahhāb, Khuṭab al- imām Muḥammad b. ʿAbd al- Wahhāb wa baʿḍʾaḥfāda, Maṭbaʿa Umm al- Ḳurā, Mecca, 1999 AD/ 1419 AH.
Ibn Bishr,ʿUnwān al- madjd fī taʾrīkh al- Nadjd, King Abdulaziz Foundation for Research and Archives, Riyadh, 1982 AD/ 1402 AH.
Ibn Ghannām, Taʾrīkh-i Nadjd, Revised by Nāṣir al_ Dīn Asad, Dār al_ Shurūḳ, 1994 AD/ 1415 AH.
Jain, M.S, Muslim Political Identity, New Delhi, 2005.
Khalīl al- Raḥman, ʿAbd al- Wahhāb, al_ Daʿwat al- salafiyya fī shiba al- ḳāra al- Hindiyya wa athar-i- hā fī Muḳāwamatī ʾl- inḥirāfāt al- dīniyya, Umm Al-Qura University, 1985- 1986 AD/ 1406- 1407 AH.
Lees, W. Nassau, Indian Musalmans; being Three Letters Reprinted from The TIMS…, London, 1871.
Mirza Abu Taleb Khan, Masīr-i Ṭālibī, Revised by Hoseyn Khadiv -Jam, Tehran, 1984/ 1363.
Moon, Penderel, The British Conquest and Dominion of India, London, 1989.
Moujani, Ali, Taḳārīr Nadjd yā guzārish- hā- yi dawlat- mardān-i ʿUthmānī muḳārin-i ẓuhūr-i Muḥammad b. ʿAbd al- Wahhāb wa istiḳrār-i dawlat-i Nukhust-i Āl-i Suʿūd dar Nadjd wa Ḥidjāz, Historylib, Qom, 2011/ 1390.
Mūʾallafāt ʾl- shaykh al- imām Muḥammad b. ʿAbd al- Wahhāb, al- Markaz al- Islāmī lil- ṭabāʿa wa al- Nashr, Riyadh, (Und.).
Muṣliḥ al- Dīn, Muḥammad, al- Ḥaraka al- salafiyya fī ʾl- Banghāl, Imam Muhammad b. Saud Islamic University, Riyadh, 1991 AD/ 1412 AH.
al- Nadwī, Masʿūd, Muḥammad b. ʿAbd al- Wahhāb muṣliḥ-i maẓlūm wa Muftarīʿalayh, trans. ʿAbd al- ʿAlīm ʿAbd al- ʿAẓīm al- Bastawī, Imam Muhammad ibn Saud Islamic University, 1984 AD/ 1404 AH.
Peter, Hardy, Musalmānān-i Hind-i Birytāniyyā(The muslims of British India), trans. Hasan Lahuti, Bunyād-i Pazhīhish-hā-yi Islāmī, Mashhad, 1990/ 1369.
Ibid, The Muslims of British India, Cambridge,1972
Rashīd al- Ḥasanī al- Nadwī, Muḥammad Waḍiḥ, al- Imām Muḥammad b. ʿIrfān al- Shahīd, Mumbai, 2005 AD/ 1426 AH.
Sahsawānī Hindī, Muḥammad Bashīr, Ṣiyānat al- insān ʿan waswasa al- shaykh-i duḥlān, Maṭbaʿa al- Manār, Egypt, 1932 AD/ 1351 AH.
Ibid, Ṣayānat al- insān ʿan waswasa al- shaykh-i duḥlān, Maṭbaʿa al- Farūḳiyya, Delhi, (Und.).( Lithography).
Traboulsi, Samer, An Early Refutation of Muḥammad ibn ʿAbd al-Wahhāb's Reformist Views, Die Welt des Islams, New Series,V. 42, 2002.
Ziriklī, Khayr al- Dīn, al- Aʿlām, Dār al- ʿUlūm lil- Mayādīn, Beirut, 2005 AD/ 1425 AH.
کلیدواژه‌ها [English]
- Wahhabism in India
- Syed Ahmad Shaheed Barelvi
- Indian subcontinent
- Fara'eidyya
)